Karta katalogowa książki

Ze wstępu

Niniejszy tom stanowi poprawioną (również merytorycznie), lekko zmienioną i mocno skróconą wersję Problemów składni polskiej (2009). Publikowane teksty układają się w miarę możliwości w spójną metodologicznie całość, prezentującą moje poglądy na składnię i stojące przed nią zadania. Dotyczą zaś wyłącznie zagadnień stanowiących podstawy każdego opisu składniowego.

Tom otwiera tekst Od treści do formy, w którym wykładam swój punkt widzenia na rozumienie i zadania składni. Pozostałe zaś teksty poruszają problemy ogólnoteoretyczne, a mianowicie zawierają propozycję systematyzacji najistotniejszych pojęć składniowych (nie tylko tytułowych Wypowiedzenie, zdanie, wypowiedź. Regulacje terminologiczne), opis struktury wypowiedzi i jej wyznaczników (Struktura wypowiedzi I i Struktura wypowiedzi II; współautor Jolanta Chojak), propozycję podziału na klasy semantyczno-składniowe orzeczeń czasownikowych (Właściwości semantyczno-składniowe orzeczeń. Preparacje składniowe).

Kolejny tekst pokazuje różne możliwości rozumienia pojęcia ‘agens’, wynikające wprost z właściwości semantycznych wykonawcy czynności (Tropienie agensa. Charakterystyka semantyczno-składniowa). Następne teksty omawiają różne poziomy zależności składniowej (istoty składni), ze wskazaniem reguł i ograniczeń selektywnych (Zależności różne formy. Konotacja i akomodacja; Oddziaływania składniowe), opis i typologię struktur formalnie złożonych (Interpretacja składniowa struktur złożonych i Typologia konstrukcji formalnie złożonych), propozycję klasyfikacji leksemów polskich w oparciu o cechy kategorialne (właściwości konotacyjne i akomodacyjne) i zdaniotwórcze (lub ich brak) leksemów (Funkcjonalna klasyfikacja leksemów polskich (kolejna propozycja)) oraz klasyfikacji nazw przedmiotowych w oparciu o ich właściwości semantyczne (Właściwości semantyczne rzeczowników nazywających przedmioty). Wszystkie rozważania prowadzone są z wykorzystaniem aparatu badawczego, jaki daje nam strukturalne ujęcie składni wypowiedzi, a więc zgodnie z podstawowym prawem, że każda jednostka zdaniowa stanowi autonomiczną całość ze względu na treść, formę i intonację, a także ze względu na ich wzajemne uwarunkowania.

W wydaniu tym do przedrukowywanych tekstów wprowadzone zostały zmiany w stosunku do pierwodruku, a mianowicie tekst ograniczono wyłącznie do zagadnień ogólnoteoretycznych (zrezygnowano z cz. II, poświęconej problemom szczegółowym, a także z tekstu o charakterze propedeutycznym: Niektóre problemy z konotacją syntaktyczną). Ponadto wprowadzono poprawki i uzupełnienia merytoryczne, usunięto zauważone błędy, uzupełniono o tabelę, porządkującą według ściśle określonych kryteriów, w sposób jednolity tradycyjne zdania złożone, wprowadzono również ujednolicenia autorskie i redaktorskie.